Bu makalenin amacı; Türk sinemasında yer alan 1950 - 2012 tarihleri arasında çekilen 44 filmdeki ‘Çingene’ temsilini incelemektir. Bu amaç doğrultusunda, Çingenelerin hayatı ile ilgili çekilen bazı filmlerdeki karakterler incelenmiş ve çözümlemesi yapılmıştır. Sonuç bölümünde "Türk sinemasında Çingene kahramanların, tipleme olmanın ötesine geçip karakter olabilmişler midir?" sorusuna yanıt aranmıştır. Makalede sırası ile Çingene adı, “kimlik ve öteki” kavramları irdelendikten sonra temsil kavramı, son olarak da Çingenelerin Türk sinemasındaki temsilleri üzerinde durulmuştur. Çalışmada, ‘Çingene’ etnik bir topluluğun adı olarak ele alınmış, ona yüklenen olumsuz anlamlardan bağımsız olarak, tarihsel süreci göz önünde tutularak kullanılmıştır. Değerlendirme sonucunda, Türk sinemasında Çingene kahramanlarının iç dünyalarına yer verilmediği; falcı, hırsız, büyücü, bir müzik aleti çalan, şarkı söyleyip dans eden kadınlar, argo ve küfürlü konuşan kişi stereotiplemeleri ile sunulduğu belirlenmiştir. Bu nedenle sinemada sunulan Çingene kahramanlar, genellikle ‘tip’tirler ve karakter olma özelliği taşımazlar. Çalışma, Türk sinemasının Çingene tasvirlerinde yüzeysel betimlemelerin ötesine geçemediğini, filmde daha nüanslı ve saygılı bir temsile olan kritik ihtiyacı vurgulamaktadır. Bu makale, etnik azınlıkların medya temsili üzerine yapılan tartışmalara katkıda bulunarak, Çingene kültürünün çeşitliliğini ve zenginliğini gerçek anlamda yansıtan tasvirlere doğru bir kayma çağrısında bulunmaktadır.

Çingene, Etnografik Temsil, Türk Sineması, Tipleme, Medya Çalışmalar, Kültürel Analiz

This scholarly article examines the depiction of the Gypsy community in Turkish cinema, focusing on 44 films released between 1950 and 2012. The aim of this study is to critically assess whether Gypsy characters in these films are portrayed merely as stereotypes or as fully realized characters with depth and complexity. This interest stems from the broader societal fascination with diverse cultures, particularly how mainstream narratives handle the customs, life experiences, and viewpoints of the Gypsy people. The research method entails a detailed content analysis of films that feature Gypsy characters, with specific attention to how these characters navigate their identities and the concept of 'otherness'. The term "Gypsy" is used thoughtfully throughout the paper, adhering to preferred contemporary nomenclature that respects the community’s identity while distancing from historically laden and pejorative labels. Results indicate a predominance of stereotypical portrayals within Turkish cinema, with Gypsy individuals frequently depicted as fortune-tellers, thieves, sorcerers, and exotic dancers who engage in colorful, musical performances. These characters often lack depth and are portrayed using a limited range of behaviors and language styles, which fails to capture the full breadth of the Gypsy identity. The study concludes that Turkish cinema has largely failed to move beyond superficial depictions of the Gypsy, highlighting a critical need for more nuanced and respectful representation in film. This paper contributes to the discourse on media representation of ethnic minorities, calling for a shift towards portrayals that genuinely reflect the diversity and richness of Gypsy culture.

Gypsy, ethnographic representation, Turkish cinema, stereotypes, media studies, cultural analysis.