Bu çalışmanın amacı, postkolonyal edebiyatta “ötekiliğin” çevirisinde benimsenen yaklaşımı tespit etmektir. Bu amaçla, Nijeryalı yazar Chimamanda Ngozi Adichie’nin Half of a Yellow Sun adlı romanı, yazarın kullandığı kültürel öğelere yönelik çeviri stratejilerine odaklanılarak incelenmiştir. Sömürgecilik sonrası bir kavram olarak “ötekilik” kültürel unsurları ifade etmekte olup çalışmada kültürel unsurlar için Aixelá (1996) tarafından önerilen kültüre özgü öğeler terimi kullanılmaktadır. Kültürel unsurlar Newmark’ın (2010) ekoloji, kamusal yaşam, sosyal yaşam, kişisel yaşam, gelenekler ve uğraşlar ile kişisel tutkular kategorilerini içeren altı maddelik sınıflandırmasına göre belirlenmiştir. Kültürel unsurlara yönelik çeviri stratejileri her kategorideki seçili örnekler üzerinden araştırılmaktadır. Çeviri stratejileri Venuti’nin (1995, 2001) yerlileştirme ve yabancılaştırma kavramları ışığında ve Davies’in (2003) kültürel unsurların çevirisi için önerdiği prosedürlere dayanarak incelenmektedir. İncelenme sonucunda koruma ve ekleme stratejileri aracılığıyla kültürel unsurların büyük ölçüde yabancılaştırıldığı tespit edilmiştir. Yerlileştirme stratejileri, özellikle de yerelleştirme, oldukça küçük ölçekte izlenmiş olup, Nijerya kültürüne özgü unsurlardan ziyade, çoğunlukla deyimsel olmayan İngilizce ifadelerin çevrisinde uygulanmıştır. Genel olarak, çevirmenin kültüre özgü birçok unsuru çevirmeden bırakarak kültürel içeriği koruma, kültürel farklılıkları ve “ötekiliği” ön plana çıkarma çabasında olduğu, bunun da sömürgecilik sonrası yaklaşımlar ışığındaki çeviri tartışmaları ile uyumlu olduğu ileri sürülebilir.

sömürgecilik sonrası edebiyatı, kültürel unsurlar, çeviri stratejileri, yerlileştirme, yabancılaştırma

This study aims to identify the approach adopted towards translating “otherness” in postcolonial literature. To this end, Nigerian author Chimamanda Ngozi Adichie’s Half of a Yellow Sun is examined, with a special emphasis on translation strategies for cultural items in the novel. In the study, “otherness” is used as a postcolonial concept to define culture-bound references. The term “culture-specific items” (CSIs) proposed by Aixelá (1996) is employed for cultural elements. Identification of CSIs in the novel is based on Newmark’s (2010) six-item classification, including the categories of ecology, public life, social life, personal life, customs and pursuits, and private passions. Several representative examples in each category are used to investigate translation procedures implemented to CSIs, which are overall examined in light of Venuti’s (1995, 2001) discussion of domestication and foreignization. The procedures leading to domestication and/or foreignization are investigated through Davies’ (2003) taxonomy. The analysis demonstrated a greater tendency for foreignization of the CSIs, realized particularly through the procedures of preservation and addition. Domestication strategies, specifically localization, were followed on a rather small scale in rendering non-idiomatic English expressions rather than elements specific to Nigerian culture. Overall, it can be argued that by keeping most of the CSIs untranslated, the translator strove to preserve the cultural content and foreground cultural differences and “otherness” in the novel, which is an approach in line with discussions revolving around postcolonial translation.

postcolonial translation, culture-specific items, translation procedures, foreignization, domestication