Eğitim paradigmaları tarihsel, toplumsal, ekonomik, siyasal ve teknolojik değişimlerden önemli derecede etkilenebilmektedir. Bütün toplumlarda eğitim sistemine dair yol haritası ‘nasıl bir insan yetiştirilmeli?’ sorusuna odaklanılarak düzenlenmekte ve sistemin tüm unsurları bu soru etrafında şekillenmektedir. Son yıllarda eğitim felsefelerini ve öğretim pratiklerini etkileyen hâkim görüşlerden, modernizm ve postmodernizm kavramları bu makalenin odağı olmuştur. Anlam arayışı üstüne kurulu hayatımızı organize eden egemen kavramların özüne inmek ve bu kavramların eğitim sistemlerine yansımalarını, düşüncenin tarihsel olarak değişimi bağlamında değerlendirmek gerekmektedir. Bu bağlamda araştırmada; modern ve postmodern teoriyi oluşturan nedenlerin felsefi ve tarihsel olarak incelenmesi, postmodern felsefenin temel sorunları hangi eleştirel noktalara dayandırdığının belirtilmesi ve daha sonra tüm bunların eğitim bağlamına yansımalarının vurgulanması amaçlanmıştır. Bir alanyazın derlemesi olan bu çalışmada her iki yaklaşımın toplumsal, kültürel, ekonomik, politik, tarihi ve düşünsel etkileri değerlendirildikten sonra modern ve postmodern perspektiften eğitim anlayışları ve öğretim pratikleri tartışılmıştır. Bu tartışmalar bağlamında modernizm ve postmodernizm paradigmalarına etki etmiş düşünürlerin görüşleri incelenmiş ve çalışmalarına atıfta bulunulmuştur. Modernizm, geçmişle arasına akıl yoluyla mesafe koyan Aydınlanma dönemi düşünce biçimi, bu düşüncenin hammaddesi olan rasyonalizm ve sadece fiziki olarak var olana ikrar eden Pozitivizmden beslenmektedir. Modernizmin nesnellik ve emek-üretim anlayışına dayalı günlük yaşam pratiği, postmodernist yaklaşımda yeniden değerlendirilmiş; “özne” yerini  “öteki” temelli bir insan anlayışına, bütünlük parçalılığa ve kesinlik göreceliliğe bırakmıştır. Postmodernizm ilhamını anlamın bağlamsallığı, bireyin düşünsel özgünlüğü ve farklılıktan almaktadır. Yapılan derleme çalışması sonucunda; pozitivizm, bilimcilik ve araçsal rasyonaliteye dayalı modernizmin ya da sanatta ve epistemolojide çoğulculuk, bireysellik, bağımsızlık ve gerçekliğin genişlemesine dayalı postmodernizmin, küresel veya ulusal eğitim süreçlerine tek başına yön veremeyeceği görüşünün alanyazına hâkim olduğu görülmüştür.

Aydınlanma, modernizm, postmodernizm, eğitim felsefesi.

Changes in historical, social, economic, political, and technical paradigms can all have an impact on educational paradigms. The framework of education is established in each and every society by focusing on the issue, "What sort of person should an education system raise?" This question is at the heart of all educational systems. This article touches on modernism and postmodernism, which are two of the most prevalent perspectives dominating educational philosophies and instructional practices in recent years. Concepts, in fact, are the foundation of institutions, and institutions give way to systems and organizations. It is necessary to get to the core of the dominant concepts that organize our lives around the meaning and purpose and to assess how these concepts are reflected in educational systems in the context of historical thought change. In this context, the study's goal is to investigate the philosophical and historical factors that underpin modern and postmodern theory, to identify the critical points on which postmodern philosophy is founded, and to underline the implications of all of these in the context of education. After examining the social, cultural, economic, political, historical, and intellectual implications of both methods, educational understandings and teaching practices are discussed from a contemporary and postmodern viewpoint in this study, which is a literature review. The studies of thinkers who influenced the paradigms of modernism and postmodernism are mentioned in the context of these discussions. As a result, it has been observed that the literature is dominated by the view that modernism based on positivism, scientism, and instrumental rationality, or postmodernism based on pluralism, individuality, independence, and the expansion of reality in art or epistemology, cannot guide global or national education processes on their own.

 Enlightenment, modernism, postmodernism, philosophy of education.