XIX. yüzyılın divan sahibi şairlerinden Kastamonulu Bahârzâde Ferîde Hanım, tahsil seviyesi yüksek bir aile içinde yetişmiş, küçük yaşlardan itibaren şiir ve hat sanatlarıyla meşgul olmuştur. On altı yaşında Ali Râif Bey ile evlenen Ferîde Hanım, evliliğinin beşinci yılında -henüz yirmi bir/yirmi iki yaşındayken- eşinin vefatıyla sarsılmış, bu ızdırabı hayatı boyunca taşıyarak şiirlerine de yansıtmıştır. Ferîde Hanım, Dîvân’ında “Zevcim Ali Râif Efendi’nin Vefâtına Söylenildi” başlığıyla dile getirdiği müseddes bir mersiye ve eşinin kendisine aldığı saati kaybetmenin üzüntüsü için “Merhûm Zevcimin Yâdigârı Olan Sâ‘atin Gâib Olması Cihetiyle Gayetle Dilsûz Olmaklığımdan Nâşî Söylenmişdir“ başlığıyla söylediği gazel ile kocası Ali Râif Bey’e olan sevgisini ve hasretini dile getirmiştir. Mecazi aşkın ve idealize edilen sevgilinin dışında beşerî bir aşkı terennüm eden bu satırlar, hakiki bir aşkın hatırası ve ızdırabı olmakla birlikte, klasik Türk edebiyatının teamülleri bakımından dikkate değer ve özgündür. Bu özgünlük; onun ferdî ve içtimai hayatını okuduğumuz, adeta bir biyografiyi andıran manzumeleri ve merhum zevcine bağlılığının ifadesi olan mısralarıdır. Yani altı asrı aşkın kadim edebiyatımızın erkek egemen dünyasında, adına şiir adanan değil, sevdiğini şiirle anan bir kadın şairdir Ferîde Hanım. Bu çalışmada, mezkûr iki manzumenin yanı sıra Ferîde Hanım’ın eşine olan aşkını ve özlemini ifade ettiği diğer şiirler de ele alınacak; hakiki bir sevginin klasik Türk edebiyatına yansımaları ortaya konulacaktır.

Ferîde Hanım, Ali Râif Bey, Dîvân, aşk, ayrılık.

From Kastamonu Baharzade Feride Hanim, one of the poets of the 19th century, grew up in a family with high collectability and has been engaged in poetry and calligraphy arts from an early age. Feride Hanim, who married Ali Raif at the age of 16, was shaken by the death of her husband when she was only twenty one/two years old. Feride Hanim was shaken by her husband's death and carried this agony throughout her life and reflected this feeling to her poems. She wrote her love for her husband by writing two poems for her husband. These poems include: “Zevcim Ali Raif Efendi’nin Vefatına Söylenildi” and “Merhum Zevcimin Yadigârı Olan Sa‘atin Gaib Olması Cihetiyle Gayetle Dilsuz Olmaklıgımdan Nasi Söylenmisdir.” These lines, which chant a love of humanity apart from the metaphorical love and the idealized lover, are a real affliction of Feride Hanim, but are remarkable and original in terms of the conventions of classical Turkish literature. This originality; Feride's personal and social life are read, almost like a biography, and verses that express her devotion to her deceased husband. In other words, Ferîde Hanım is a female poet in the male-dominated world of our ancient literature for more than six centuries, not writing poems to her name but writing poems to her loved ones. In this study, in addition to the two poems mentioned, the reflections of personal and social life on classical Turkish literature will be evaluated by taking into consideration the poems of Feride Hanim who expresses her love and longing for her husband.

Feride Hanim, Ali Raif Bey, Divan, love, leave.