Abstract


FOLLOWING A BUILDING: ARCHITECTURAL AND SOCIAL LIFE IN PERA EZINE APARTMENT

Sanayi devrimiyle Avrupa’da başlayan siyasi, sosyal ve teknolojik değişim bir müddet sonra Osmanlı Devleti’ni de etkisi altına almıştır. Bu etki Avrupa’da olduğu gibi Osmanlı Devleti’nde de toplumun yaşam biçimlerini buna bağlı olarak da yaşamlarının geçtiği mekânları değiştirmiş ve dönüştürmüştür. 20. yüzyılla birlikte bilhassa İstanbul gibi büyükşehirlerin yapılaşmanın hızla artması ve var olan tarihi dokuların gereği gibi korunamaması kent kimliğine zarar vermiştir. Sosyal ve mimari alandaki bu hızlı değişim, toplumun ve kentin sahip olduğu kimliği yeni kuşaklara aktarmasında kopukluklara sebep olmuştur. Kent ve kent kimliğinin sürekliliğine zarar veren bu kopukluklar ise bellek, kimlik ve aidiyet kavramlarının doğru yapılandırılmasını ve korunmasını engellemektedir. Bu çalışma; kentsel bir doku olan Ezine Apartmanı’nın tarihsel ve mimari sürekliliği, dönemin mimarlık anlayışı, yaşam kurgusu ve teknolojisi üzerine odaklanmaktadır. Bu bağlamda Ezine Apartmanı’nın ilk inşasından başlayarak tarihsel süreç içerisinde yaşadığı mimari, toplumsal ve kimlik değişiminin irdelenmesi amaçlanmaktadır. 1890’lı yılların sonu 1900’lü yılların başına ait fotoğraflarda ilk olarak tespit edilmeye başlanan Ezine Apartmanı, 1905’ten itibaren tarihi haritalarda da takip edilebilmektedir. Yapının ilk inşa döneminde harita ve fotoğraflara Kantar Han/Apartmanı olarak işlenmesi, işlev olarak apartmandan önce ticarethane-han olarak kullanıldığını düşündürmektedir. 1930’lu yıllarda Ezine ailesi tarafından ikametgâh olarak kullanılan yapıya 1935’te asansörün de eklenmesi ve 1938’e kadar cephenin balkonlarda dahil günümüzdeki görünüme kavuşması, apartmanın mimari kurgu kapsamında müdahalelere uğradığına dair referans oluşturmaktadır. Ezine Apartmanı, İstiklal Caddesi üzerinde dar bir parselde yer alan apartmanların tipolojisini belgelemesi, neredeyse 120 yıldan fazla olan mevcudiyeti ile değişen kullanım fonksiyonları, misafir ettiği ikametçilerinin tarihsel kişiliği ve dönemin hâkim Art Nouveau üsluplu cephesi ile bölgenin simge yapılarından biridir.



Keywords

Kent Kimliği, Sivil Mimari Bellek, Pera, Batılılaşma, Kantar Han, Ezine Apartmanı





References