Summary


SOSYAL KARŞILAŞTIRMA, BİLİŞSEL ÜÇLÜ ve PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK ARASINDAKİ İLİŞKİLER

Psikolojik sağlamlık, zorlu veya tehdit edici yaşam olaylarına rağmen başarılı uyum süreci ve becerisi, yüksek risk altında olumlu sonuçlar gösterebilme ve stres altında sürdürülebilir yetkinlik şeklinde ifade edilebilir. Bilişsel üçlü ise kişinin kendisi, geleceği ve dünyaya ilişkin olumsuz bir düşünme tarzı olarak açıklanabilir. Bilişsel terapi literatürü bilişsel üçlünün bireyin ruh sağlığı ile yakından ilişkili olduğunu bir çok çalışma ile ortaya konmuş durumdadır. Bu noktada bireyin düşünme sisteminin gelişmesinde kişinin kendini başka insanlar ile karşılaştırma eğiliminin etkisini incelemek ve düşünceler ile psikolojik sağlamlık arasındaki ilişkiyi bir model çerçevesinde açıklamak önem taşımaktadır. Bu çerçevede mevcut çalışmanın amacı sosyal karşılaştırma, bilişsel üçlü ve psikolojik sağlamlık arasındaki yordayıcı ve aracı ilişkileri incelemektir. Araştırmanın çalışma grubu 271 kadın (%74,2) ve 94 erkek (%25,8) olmak üzere toplamda 365 yetişkin bireyden oluşturmaktadır. Çalışmada veri toplama aracı olarak Iowa-Hollanda Karşılaştırma Yönelimi Ölçeği, Bilişsel Üçlü Envanteri ve Yetişkinler için Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmanın verileri çevrimiçi bir form aracılığıyla toplanmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkileri incelemek için ilk olarak yapılan korelasyon analizinde, sosyal karşılaştırma ile benlik algısı, dünya algısı, gelecek algısı ve psikolojik sağlamlık arasında düşük düzeyde anlamlı ilişkiler bulunurken; psikolojik sağlamlık ile bilişsel üçlünün üç boyutu arasında orta düzeyde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. İkinci aşamada psikolojik sağlamlığın yordanmasına ilişkin kurulan regresyon denkleminde; benlik algısı (β= .-42), dünya algısı (β= .-23) ve gelecek algısının (β= .-18) psikolojik sağlamlığın anlamlı bir yordayıcı olduğu ve bu değişkenlerin birlikte psikolojik sağlamlık puanlarındaki varyansın yaklaşık % 50’sini açıklayabildiği görülmüştür. Söz konusu regresyon denkleminde sosyal karşılaştırmanın modele anlamlı katkı sağlamadığı görülmüştür (β= .05). Çalışma kapsamında yapılan aracılık analizlerinde ise sosyal karşılaştırma ile psikolojik sağlamlık arasındaki ilişkide benlik algısının tam aracı rolü olduğu belirlenmiştir.



Keywords

Social comparison, cognitive triad, resilience.



References