"Uruk'un Yayılışı": MÖ. 4. Binyılda Mezopotamya'da Erken Kentler, Takas Ağları ve Kolonileşme
4. binyılda Güney Mezopotamya’nın ilk kentlerinde doğan maddi kültürün kuzeye yayılışından dolayı “Uruk yayılımı” olarak adlandırılan sürecin erken devletin oluşumuna katkısını araştıran makalede, birbirlerini tamamladıklarına inanılan bir dizi sorunun yanıtı aranacaktır. 1- “Uruk’un yayılışı”, Mezopotamya’nın ilk kentlerinin takas ağlarını denetleme ihtiyacından mı, yoksa bakir toprak arayışından mı doğmuştur? 2- Eğer yayılımın nedeni takas yollarını güvenli, mal akışını da sürekli kılmak ise, kentli-devletli toplum özelliği gösteren güney ile toplumsal karmaşıklık düzeyi daha düşük olan kuzey arasındaki alış-verişin işleyişi asimetrik mi, yoksa simetrik midir? 3- Takas güneyden mamul mal, kuzeyden de hammadde ihracı şeklinde gerçekleşiyorsa ya da alış-verişin kurallarını dikte eden gelişmiş güney ise (asimetri), ortada modern zamanların ticari kapitalizmini andıran bir merkez-çevre ilişkisi (tarihöncesi dünya-sistem) var mıdır? 4- Yayılımın “merkez”i olan Aşağı Mezopotamya ile “periferi” konumundaki Yukarı Mezopotamya, kültürel karşılaşmadan nasıl etkilenmişlerdir? 5- Uruk kültürünün kuzeye taşınmasında takas, kolonileşme ve kültürleşme gibi faktörler hangi ölçüde etkili olmuşlardır?

Keywords
Uruk Yayılımı, Takas/Ticaret, Kolonileşme, Kültürleşme, Erken Kent-Devletler.