TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ'NDE REFERANS OLAN BİR MUHAREBE: ÇANAKKALE (1920-1938)
Çanakkale Muharebesi, Gelibolu Yarımadası gibi dar bir toprak parçasında Türk milletinin binlerce okumuşunu kaybettiği, yetişkin insan gücü eksikliğinin daha sonraki süreçte de hissedildiği bir muharebe olmuştur. Milletin karşı karşıya kaldığı varlık mücadelesinde hatırlanan, kendisiyle iftihar edilen bu muharebe, ülke tarihinde belirleyici en üst organ olan Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kendisinden en fazla söz edilen muharebelerdendir. TBMM Başkanı Mustafa Kemal Paşa’ya Başkumandanlık tevcihine dair kanun teklifi ile ilgili müzakerelerde Muhittin Baha Bey (Bursa)’in atıfta bulunduğu, Mustafa Kemal Paşa’nın ise değiştirerek irat ettiği şair Namık Kemal’in; “Vatanın bağrına düşman dayasın hançerini Bulunur kurtaracak bahtı kara maderini” şeklindeki beyti ile onun, bu beyti bir hakikate dönüştürmek için Başkumandanlık vazifesini kabul ettiğini; “…Paşa Hazretleri siz Çanakkale’de bir Kemalyeri vücuda getirdiniz, o Kemalyeri islâmiyeti kurtarmış, payitahtı kurtarmış, milletin Harbi Umumide duçar olması muhtemel olan bir felâketten onu sıyanet etmişti. Paşa Hazretleri, siz Anadolu'da da bir Kemal yeri vücuda getireceksiniz ve onun karşısında başkaları için bir zeval yeri olacaktır” diyerek, Mustafa Kemal Paşa tarafından Çanakkale’de ortaya konulanlara göndermede bulunarak, Anadolu’da girişilen var olma mücadelesindeki inanç ve kararlılık ortaya konulmakta, düşmanın mezarına yaklaşacağı, eriyeceği ve ezileceği ifade edilmekte idi. İstanbul’daki yönetime, İngilizler barışı milletle yapacakları ve milletin ellerinde olduğunu söylemelerini istediği, 27 Nisan 1336 (1920) Salı günü İstanbul’un durumu ve Zatı Şahane ile olan mülakatına dair beyanatında Fevzi Paşa (Kozan); “…birbirinizle boğazlaşınız, kuvvetsiz kalınız, zebun kalınız, biz bir İngiliz’in burnu kanamadan Anadolu'yu istilâ edelim, sizi esir edelim demektir. …İngilizler şimdiye kadar birçok şeylerde aldandıkları gibi Çanakkale hücumunda olduğu gibi bu meselede de tamamıyla aldanacaklardır” diyerek, geleceğe yönelik ümit ortaya konulmakta idi.

Keywords
Türkiye Büyük Millet Meclisi, Meclis Celse Zabıtları, Referans olan Çanakkale.