İran’ın Merkezi ve Kum vilayetlerine bağlı köylerinde konuşulan Halaçça, koruduğu eskicil özellikler açısından Türklük Bilimi araştırmaları için çok önemlidir. Halaçça, aynı zamanda dil ilişkileri alanına da önemli veriler sağlamaktadır. Sınırlı bir bölgede konuşulan Halaçça hem Türk dilleri hem de diğer dillerle etkileşim içinde olmuştur. Bu çalışma, Merkezi vilayeti sınırları içerisinde yer alan Telhab Köyü’ndeki Halaçça-Oğuzca dil ilişkilerini ele almaktadır. Bugün yaşadıkları coğrafyaya gelene kadar yüzyıllar boyunca geniş bir alanda hareket halinde oldukları tarihi kaynaklardan takip edilen Halaçlar, farklı bölgelerde Oğuz halklarıyla temas kurmuştur. Bu temasın izlerini Halaççada görmek mümkündür. Eldeki çalışma, Gerhard Doerfer ve Semih Tezcan’ın çalışmalarında da ele alınan bu izlere boyut kazandırma amacını taşımaktadır.  Çünkü bu diller arasında günümüzde ne tür bir dil ilişkisi olduğu neredeyse hiçbir çalışmanın odağında yer almamıştır. Halaçça-Oğuzca dil ilişkilerinin günümüzdeki durumunu daha iyi anlayabilmek için Halaç ve Oğuz Türklerinin bir arada yaşadığı Telhab Köyü’nden derlenen veriler kullanılmaktadır. Bu köyde yaşayan katılımcılardan elde edilen veriler incelendiğinde Halaçça üzerinde Oğuzcanın yoğun etkisi görülmektedir. Halaççadaki Oğuzca etki, çalışmada iki katmanda incelenmektedir. Birinci katmanda Eski Oğuzcanın etkisi ele alınırken ikinci katmanda güncel etkiye değinilmektedir. Veriler, etkinin daha çok söz varlığında olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte Telhab’da konuşulan Halaççada, Oğuzcanın ses ve biçim özelliklerinin de kopyalandığı tespit edilmiştir. Bir dilden diğer dile kopyalanması görece zor olan biçim ve biçimsözdizimsel özelliklerin Oğuzcadan Halaççaya kopyalanması etkinin derecesini göstermektedir. Bu etki Oğuzcadan Halaççaya asimetrik bir özellik göstermektedir. Halaççanın bu bölgede Oğuzcayı etkilemediği de tespit edilmiştir. Araştırmada elde edilen veriler Lars Johanson’un Türkçe dil ilişkilerinden yola çıkarak ortaya koyduğu kod kopyalama teorisine göre değerlendirilmektedir.

Halaçça, Oğuz dilleri, dil ilişkileri, Telhab ağzı