Abstract


TÜRKİYE KAYNAKLI YAYINLARDA ELEŞTİREL DÜŞÜNME: BİBLİYOMETRİK ANALİZ

Eleştirel düşünme uzun yıllardır devletlerin ve eğitim kurumlarının öğrencilerine kazandırmayı amaç edindikleri bir beceridir. Bu bağlamda Türkiye Cumhuriyeti ortaöğretim programlarında eleştirel düşünmeye yer vermektedir. 2024 yılında uygulamaya konular programlarda ve Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Ortak Metninde de eleştirel düşünme becerileri vurgulanmıştır. Bu çalışmanın amacı eleştirel düşünme üzerine yapılan Türkiye kaynaklı araştırmalarda öne çıkan yazarları, kaynakları ve trendleri belirlemektir. Bu amaç ışığında çalışma, bir alanın mevcut durumunu görseller yardımıyla ortaya koymaya olanak veren bibliyometrik yönteme uygun olarak yürütülmüştür. Çalışma verileri Web of Science veri tabanından elde edilmiş ve yapılan sorgulama sonucunda veri tabanında bulunan ve eleştirel düşünmeyi konu edinen 356 adet Türkiye kaynaklı yayın veri setine eklenmiştir. Veriler VosViewer ve Bibliometrix programları aracılığıyla bibliyometrik analizlere tabi tutulmuştur. Analizler sonucunda 2023 yılından itibaren eleştirel düşünme üzerine Türkiye kaynaklı yayınların sayısında büyük bir düşüş olduğu gözlemlenmiştir. Türkiye kaynaklı yayınlar arasında aldıkları atıflarla öne çıkan yayınların büyük bir bölümünün problem çözme ve sorgulamayı temel alan yöntem ve ders tasarımlarının eleştirel düşünmeye etkisine odaklandığı anlaşılmıştır. Araştırma temalarında ise öne çıkan konuların merak, açık fikirlilik, medya, medya okuryazarlığı ve demokrasi gibi kavramlar olduğu anlaşılmıştır. Ancak yapay zekanın gelişiminin hız kazandığı günümüzde eleştirel düşünme konulu çalışmalarda yapay zeka ya da teknoloji gibi kavramların Türkiye kaynaklı araştırmalarda fazla konu edilmediği anlaşılmıştır.



Keywords

Eleştirel düşünme, bibliyometrik analiz, araştırma trendleri.





References