Abstract


ENGELLİ BİREYLERE YÖNELİK TUTUM VE BAKIŞ AÇILARI ÖLÇEĞİNİN TÜRKÇEYE UYARLANMASI

Bu çalışmanın amacı Myong ve ark. (2021) tarafından yapılan “To Develop and Validate a Scale to Assess People’s Attitudes and Perspectives Toward Persons With Disabilities” adlı çalışmada geliştirilen “Engelli Bireylere Yönelik Tutum ve Bakış Açıları” ölçeğin Türkçeye uyarlamasıdır. Araştırmanın örneklemi, 2023-2024 Eğitim-Öğretim yılında İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa’da (İÜC) görev yapan akademisyen ve öğrenimine devam eden öğrenci olmak üzere toplamda 387 kişiden oluşmaktadır. Toplumsal Uyum, Engelli Bireylerden Rahatsız Olma, Yardımseverlik ve Engelli Bireyleri Yük Olarak Görme olmak üzere 4 alt boyutlu, 14 maddeden oluşan ölçek, 5’li Likert tipi değerlendirmeye sahiptir. Yapılan analizlerde ön test Cronbach’s Alpha katsayısı 0.74, geçerlik düzeyi KMO değeri 0.69 bulunmuştur. Alan yazınında belirtilen bilimsel adımlar takip edilerek son halini aldığı kabul edilen ölçeğin Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) sonucunda toplam varyansın %60.61’inin açıklandığı görülmüştür. Ölçeğin Türkçe ve İngilizce orijinali korelasyon analizi, yüksek düzeyde pozitif ve anlamlı bir ilişkiye işaret etmiştir (r=0.86 ile 0.60 arasında, p<0.01). Türkçe ölçeğin Cronbach’s Alpha katsayısı 0.79, KMO değeri 0.79 olarak hesaplanmıştır. Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) sonuçlarına göre CFI=0.93, GFI=0.94, TLI 0.90, IFI=0.93, NFI=0.88, RFI=0.85, RMSEA=0.06 ve SRMR=0.04 olarak hesaplanmıştır. DFA sonucunda uyum iyiliği indeksleri modelle eşlemiştir. Ölçeğin yakınsak ve ıraksak geçerlikleri için Ortalama Açıklanan Varyans [Average Variance Extracted (AVE)], Maksimum Paylaşılan Varyansın Karesi [Maximum Squared Variance (MSV)] ve Paylaşılan Varyansın Karesinin Ortalaması [Average Shared Squared Variance (ASV)], Bileşik Güvenirlik [Composite Reliability (CR)] değerleri hesaplanmıştır. DFA sonuçlarına göre ölçekte yer alan alt boyutlara ait maddelerin faktör yükleri; Toplumsal Uyum 0.71-0.80, Engelli Bireylerden Rahatsız Olma 0.60-0.71, Yardımseverlik 0.73-0.81, Engelli Bireyleri Yük Olarak Görme 0.79-0.86 arasında iyi uyum indekslerinde olduğu görülmektedir. Ölçeğin MSV, ASV ve AVE değerleri ölçeğin yakınsak ve ıraksak geçerliğini; CR katsayısı güvenirliğini desteklemektedir. Sonuç olarak; Türkçeye uyarlaması yapılan Engelli Bireylere Yönelik Tutum ve Bakış Açıları Ölçeği, engelli bireylere yönelik tutum ve bakış açılarını ölçmede güncel, geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olarak kullanılabilir.



Keywords

Engelli, Tutum, Bakış Açısı, Ölçek Uyarlama, Geçerlik, Güvenirlik.





References