21. yüzyıl becerilerinin odağında yer alan okuryazarlık kavramının anlamı günümüzde oldukça değişmiştir. Bu değişiklikle beraber pek çok okuryazarlık türü tanımlanmıştır. Okuryazarlığın anlaşılmasında, bireylere okuryazarlık becerilerinin kazandırılmasında ve geliştirilmesinde akademik çalışmaların önemi büyüktür. Buradan hareketle, bu çalışmada fen bilgisi eğitimi alanında okuryazarlık ile ilgili yapılmış lisansüstü tezlerin incelenmesi ve konuyla ilgili eğilimin ortaya konulması amaçlanmıştır. 2014-2023 yılları arasında tamamlanmış olan 137 lisansüstü tezin incelendiği çalışma, nitel araştırma kapsamında tasarlanan bir doküman inceleme çalışmasıdır. Çalışmada incelenen tezler, Türkiye’de fen bilgisi eğitimi alanında yapılmış ve YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanına kayıtlı, erişim izni olan tezlerdir. Verilerin analizinde betimsel analiz ve içerik analizi kullanılmıştır. Çalışma kapsamında tezler; araştırmanın künyesi, okuryazarlık türü, amaç, yöntem, katılımcılar, örneklem büyüklüğü, veri toplama araçları ve veri analiz teknikleri başlıkları altında incelenmiştir. Çalışmanın sonuçlarına göre fen bilgisi eğitimi alanında okuryazarlık ile ilgili lisansüstü tezlerin en çok 2019 ve 2022 yıllarında yapıldığı; üniversite bazında en çok tezin Marmara Üniversitesi ve Gazi Üniversitesinde tamamlandığı görülmüştür. Tezlerde en fazla çalışılan okuryazarlık türleri; fen ve teknoloji/fen okuryazarlığı ve çevre okuryazarlığıdır. Tezlerin amaçları çoğunlukla uygulanan yöntemin okuryazarlık düzeyine etkisinin belirlenmesine, okuryazarlık düzeyi ile çeşitli değişkenler arasındaki ilişkinin incelenmesine ya da okuryazarlık düzeyinin belirlenmesine ve/veya karşılaştırılmasına yöneliktir. Tezlerde nicel araştırma yöntemlerinin diğer yöntemlere göre daha fazla tercih edildiği belirlenmiştir. Öğrencilerle ve öğretmen adaylarıyla yapılan ve 51’den fazla katılımcıya sahip çalışmaların daha fazla olduğu; veri toplama araçları olarak ölçek/anket/test/envanter ile görüşmenin daha fazla kullanıldığı ve nicel veri analiz yöntemlerinin kullanımının çoğunlukta olduğu, çalışmada ulaşılan diğer sonuçlardır. Çalışmanın sonunda elde edilen bulgulara dayalı olarak bazı önerilerde bulunulmuştur.

Fen bilgisi eğitimi, okuryazarlık, lisansüstü tezler.