Abstract


SPORCULARDA TEMEL PSİKOLOJİK İHTİYAÇLARIN KARŞILANMASI İLE SPOR KAYGI DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

Bu araştırma sporcularda temel psikolojik ihtiyaçların karşılanması ile spor kaygı düzeyleri arasındaki ile birlikte bazı değişkenler açısından incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmaya lise ve lisans eğitimi düzeyinde, aktif olarak spor yapmaya devam eden farklı demografik özelliklere sahip 289 birey katılmıştır. Bu çalışmada verilerin toplanması üç kısımdan oluşmaktadır. Araştırmada ilk bölüm araştırmacı tarafından geliştirilen kişisel bilgi formu, ikinci bölümde katılımcıların Deci ve Ryan (2000) tarafından geliştirilen, Kesici ve diğerleri (2003) tarafından Türkçeye uyarlanan Temel Psikolojik İhtiyaçlar Ölçeği, üçüncü bölümde ise Smith ve diğerleri (1990) tarafından geliştirilen daha sonra revize edilen (Smith vd., 2006), Karadağ ve Aşçı (2020) tarafından Türkçe uyarlaması yapılan Spor Kaygı Ölçeği-2’den oluşmaktadır. IBM SPSS 22.0 programı kullanılarak verilerin analizi yapıldığı bu çalışmada frekans, yüzde, aritmetik ortalama, standart sapma, Cronbach alpha gibi hesaplamalar yapılmıştır. Verilerin normal dağılıma uygunluğu basıklık çarpıklık katsayılarına bakılarak incelenmiştir. Yapılan analiz sonucunda verilerin normal dağılım göstermediği belirlenmiştir. Bunun sonucunda düzey sayısı iki olan değişkenler için Mann-Whitney U testi, düzey sayısı üç ve daha fazla olan değişkenler için Kruskal-Wallis H ile Spearman Korelasyonu ve Regresyon analizi kullanılmıştır. Sporcularda temel psikolojik ihtiyaçların karşılanması ile kaygı düzeyleri arasındaki ilişki ile birlikte bazı değişkenler açısından etkisi incelenmiş; temel psikolojik ihtiyaçların karşılanma düzeyi genel ortalaması iyi durumda iken ile spor kaygı düzeylerinin ise ortalamanın altında olduğu tespit edilmiştir. Temel psikolojik ihtiyaçlar ile yaş arasında ayrıca spor kaygı durumu, cinsiyet ve lisanslı spor yapma, endişe alt boyutu ile okul türü ve kaç yıldır spor yapıyorsunuz?, somatik kaygı alt boyutu ile lisanslı spor yapma durumu değişkenleri arasında, anlamlı bir farkın olduğu sonucuna varılmıştır (p<0,05). Birbirleri ile yapılan regresyon ve spearman korelasyon analizlerinde ve diğer değişkenler ile aralarında yapılan analizlerde anlamlı farklılık olmadığı ortaya çıkmıştır (p>0.05). Araştırmanın sonucunda temel psikolojik ihtiyaçların karşılanma düzeyi ile spor kaygı düzeyi ile tüm alt boyutlarda analizler yapılmış ve bulgularda belirtilen sonuçlar elde edilmiştir. Ayrıca iki ölçek arasında anlamlı bir fark olmasa da çalışmada katılımcıların tamamının sporculardan oluşmasından kaynaklı olarak, ölçeklere ait ortalama değerlerin temel psikolojik ihtiyaçlar açısından ortalamanın üzerinde (2,79) olduğu, spor kaygı ölçeğinde ise bu oranın (1,79) ortalama düzeyin altında olduğu sonucuna ulaşılmıştır.



Keywords

Sporcu, temel psikolojik ihtiyaçlar, kaygı.





References