Engellilik çalışmaları alanında genel anlamıyla bireylerin yaşamları üzerinde kontrol sahibi olma hakkı ve bu hakkı kullanabilmeleri için gereken bilgi, beceri ve inançların bir bileşimi olarak tanımlanan self- determinasyon, zihinsel engelli bireylerin kişisel, sosyal, mesleki ve akademik yaşamları açısından önemli bir role sahiptir. Bu çalışma ülkemiz alan yazınında henüz yer almaya başlayan bu konuyu özel eğitim öğretmenlerinin gözünden ele almayı, özel eğitim meslek okullarında görev yapan öğretmenlerin hafif düzeyde zihinsel engelli gençlerin self-determinasyonuna ilişkin bilgi, görüş ve uygulamalarını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışma, fenomenolojik yaklaşıma dayalı nitel araştırma yöntemi ile tasarlanmıştır. İstanbul ilindeki beş farklı özel eğitim okulunda görev yapan 13 özel eğitim öğretmeni ile yarı yapılandırılmış görüşmeler yürütülmüştür. Veriler, MAXQDA 2020 nitel veri analizi programı kullanılarak, tematik analiz yöntemiyle analiz edilmiş; Self-determinasyona İlişkin Bilgi, Self-determinasyona İlişkin Görüşler ve Okul ve Self-determinasyona İlişkin Görüşler temaları altında kodlanmış ve kategorilendirilmiştir. Verilerin analizi sonucunda, çalışmanın yürütüldüğü özel eğitim meslek okullarındaki özel eğitim öğretmenlerinin çoğunun self-determinasyon kavramına dair bilgi sahibi olmadığı ve bu okullarda eğitim alan hafif zihinsel engelli gençlerin büyük çoğunluğunun self-determinasyon hakkına, olanaklarına ve becerilerine sahip olmadığı görülmüştür. Ayrıca hafif zihinsel engelli gençlerin self-determinasyonu önünde bireysel, ailesel ve sosyo-politik engeller olduğu; özel eğitim meslek okullarındaki eğitim-öğretim uygulamalarının da gençlerin self-determinasyonunu yeterince desteklemiyor olduğu görülmektedir. Bu bulgular doğrultusuna, zihinsel engelli gençlere yönelik eğitim de dahil hizmet alanlarına, araştırmalara, müdahale ve politikalara yönelik öneriler sunulmuştur.

Self-determinasyon, hafif zihinsel engelli gençler, özel eğitim