Abstract


EXAMPLE OF AN EPIDEMIC IN HITTITES: THE PLAGUE

Veba hastalığı, geçmişten günümüze birçok toplumda görülen tarihin en ölümcül salgın hastalıklarından biri olmuştur. Eski Çağ’da Sümer, Asur ve Mısır gibi uygarlıklarda görülen veba hastalığının Hitit toplumundaki etkisi büyük olmuştur. Hitit yazılı kaynaklarının birçoğunda salgın ile ilgili bilgilere yer verilmiş olması da hastalığın toplumdaki etkisini kanıtlar nitelikte olmuştur. Hitit Kralı I. Šuppiluliuma döneminde büyük bir salgın olarak ortaya çıkan ve kitlesel ölümlere neden olan bu hastalık, “veba” olarak adlandırılmıştır. Hitit kaynaklarında sıklıkla adı geçen vebanın günümüzde bilinen veba ile aynı hastalık olup olmadığı ise bilinmemektedir. Fakat ülkeye veba hastalığının Mısırlı savaş esirleri tarafından getirildiği ihtimalinin güçlü olduğu düşünülmektedir. II. Muršili’nin salgını konu alan veba duaları; hastalık ve hastalığın topluma etkileri hakkında bilgi veren en önemli kaynaktır. Bu dualarda II. Muršili, tanrılar ile konuşarak hastalığın ülkeden uzaklaştırılmasını istemektedir. Hititler, salgın hastalıkları tanrının insanları cezalandırması olarak görmeleri ve dini nedenlere dayandırmaları sebebiyle hastalığı tıbbi bir tedavi yöntemiyle değil dini ritüeller ile önlemeye çalışmışlardır. Hititlerin salgın hastalıkları din ile bağdaştırma inancı, hastalıkların halk arasında daha hızlı yayılmasına ve salgının uzun süreli olmasına neden olmuştur. Nitekim II. Muršili döneminde önemli bir yayılma hızına ulaşan veba salgını, ülkede yirmi yıl gibi uzun bir süre etkisini göstermiştir. II. Muršili döneminden sonra ise kaynaklarda salgın ile ilgili bir bilgiye rastlanmamıştır. Bu da hastalığın II. Muršili dönemiyle birlikte ülkeyi terk ettiğini düşündürmektedir.



Keywords

Hitit, veba, salgın, II. Muršili, hastalık.





References