SOSYAL BİLGİLERDE DEĞERLER EĞİTİMİNE ELEŞTİREL BİR BAKIŞ
Değerler, zaman içerisinde yaşantılar ve inanışlar yoluyla toplumlarda belirli davranış kalıpları şeklinde oluşmaktadır. Toplumsallaşma süreci içinde birey, topluma uyum sağlayarak aidiyet duygusu kazanmak için, toplumun değerlerini ve duygularını davranış kalıpları şeklinde öğrenip içselleştirmektedir. Dolayısıyla toplumsallaşma sürecinde değerlerin doğru anlaşılması ve öğrenilmesi gerekli ve önemlidir. Değerlerin öğretimi yaşamın her alanında söz konusu olmakla beraber sosyal bilgiler dersinde de önemli bir yer tutmaktadır. Sosyal bilgiler; küreselleşen dünyaya, kendi kültürüyle ilişkili olarak uyum sağlamayı, hak ve sorumluluklarının bilincinde olan etkin vatandaşlar yetiştirmek için bireylere hayatı öğretmeyi, sosyal ve beşeri bilimlere ait bilgi, beceri ve değerleri kazandırmayı, karşılaşılan sorunlara etkili çözüm yolları sunmayı ve mantıklı kararlar alabilen bireyler yetiştirmeyi amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda sosyal bilgilerde değerler, eğitim sürecine yansıtılmış olmalıdır. Bu nedenle çalışmada sosyal bilgiler dersi öğretim programlarında yer alan değerler, bu değerlerin öğretiminde izlenen sıra, değerler eğitimi uygulamaları, değerlerin aile ile ilişkilendirilmesi ortaya konmuştur. Ayrıca sosyal bilgiler öğretmenlerinden programda belirtilen değerleri öğrencilerine kazandırmaları beklenmektedir. Sosyal bilgiler dersinde değerlerin etkili bir şekilde öğretiminden bahsedilecekse, sosyal bilgiler öğretmenlerinin değerler eğitimi almış olması gerekmektedir. Buradan hareketle sosyal bilgiler öğretmeni yetiştiren eğitim fakültelerindeki sosyal bilgiler eğitimi anabilim dallarında değerler eğitimine yönelik verilen dersler incelenmiştir. Çalışmada doküman incelemesi kullanılmıştır. Çalışma ile ilgili veriler sosyal bilgiler dersi 4., 5., 6. ve 7. sınıf öğretim programları ile 2017-2018 eğitim öğretim döneminde Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ndeki eğitim fakültelerinde bulunan 61 sosyal bilgiler öğretmenliği lisans programından toplanmıştır. Veriler betimsel analiz ile çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda sosyal bilgiler dersi öğretim programları ile sosyal bilgiler eğitimi anabilim dalları kapsamında değerler eğitiminin niteliği tartışılmış, değerler eğitimine ilişkin yapılanlar ve yapılmayanlar eleştirel bir bakış açısıyla ele alınmıştır.

Keywords
Değer, Değerler Eğitimi, Sosyal Bilgiler