Bu çalışmada Orta Çağ’a tarihlendirilen Van Kalesi Höyüğü insanlarının dişlerinden elde edilen verilerle odontometrik analiz yapılmış ve çağdaşı topluluklarla olan ilişkisi saptanmaya çalışılmıştır. Çalışmada 56 kadın ve 69 erkek olmak üzere toplam 125 erişkin bireyin 1251 adet dişi üzerinde çalışılmıştır. Çalışmada dişlerden mesiodistal uzunluk (MD) ve buccolingual genişlik (BL) ölçüleri alınmıştır. Alınan ölçülerden taç alanı, taç endisi ve taç birim endisi değerleri hesaplanmıştır. Tüm hesaplamalardan sonra genel olarak erkeklerin diş boyutlarının kadınların diş boyutlarından daha büyük olduğu görülmüştür. Buna karşın istatistiksel olarak cinsiyetler arasında dişin şeklini karakterize eden taç endis değerlerinde anlamlı bir fark bulunmamıştır. Taç endis değerlerinin dışında kalan tüm ölçüler için, üst çenede Pm2, Pm1, C ve I2, alt çenede ise M2, Pm1 ve C’de istatistiksel olarak bir fark görülmüştür. Buna karşın üst çenede M3, alt çenede M1 ve I2’de tüm ölçüler için anlamlı bir fark bulunmamıştır. SPSS programı kullanılarak yapılan kümeleme analizi sonucunda elde edilen fenogram iki ana gruba ayrılmaktadır. İlk grupta Tefenni, Yarımburgaz, Ayatekla, İznik, Van Kalesi Höyüğü, Minnetpınarı, Dara ve Güllüdere toplulukları yer alırken ikinci grupta Panaztepe, Çemberlitaş, Topaklı, Kocamustafapaşa ve Adramytteion toplulukları bulunmaktadır. Van Kalesi Höyüğü, İznik, Minnetpınarı ve Dara topluluklarıyla aynı kümede yer almaktadır. Bu kümenin, Ayatekla, Tefenni ve Yarımburgaz topluluklarının yer aldığı kümeye de en yakın küme olduğu gözlenmiştir. Fenogramdan çıkan sonuçlarda genel olarak Van Kalesi Höyüğü insanlarının Anadolu’nun güneyi ile ilişkisinin daha fazla olduğu net bir biçimde görülmektedir. Bunun sebebi, siyasi karışıklıktan dolayı 11. yy başlarında bölge insanlarının Anadolu’nun iç ve güney kesimlerine ve hatta Suriye ve Bulgaristan’a kadar göç ettirilmesinden kaynaklanıyor olabilir.

Van Kalesi Höyüğü, odontometrik analiz, Orta Çağ

In this study, odontometric analysis was performed with the data obtained from the teeth of the people of Mound of Van Fortress, dated to the Middle Ages. Additionally, its relationship with contemporary communities has been tried to be determined. In the study, 1251 females of a total of 125 adult individuals, 56 females and 69 males, were studied. Mesiodistal length (MD) and buccolingual width (BL) measurements were taken from the teeth. Crown area, crown index and crown unit index values were calculated. After all calculations, it has been observed that, in general, men's teeth sizes are larger than women's teeth sizes. However, there was no statistically significant difference between the genders in the crown index values that characterize the shape of the tooth. In all measurements except crown index values, a statistical difference was observed in Pm2, Pm1, C and I2 in the upper jaw, and in M2, Pm1 and C in the lower jaw. On the other hand, no significant difference was found for all measurements in M3 in the upper jaw and M1 and I2 in the lower jaw. The phenogram obtained as a result of the clustering analysis using the SPSS program is divided into two main groups. While the first group includes Tefenni, Yarımburgaz, Ayatekla, İznik, Van Kalesi Mound, Minnetpınarı, Dara and Güllüdere communities, the second group includes Panaztepe, Çemberlitaş, Topaklı, Kocamustafapaşa and Adramytteion communities. Van Castle Mound is located in the same cluster with Iznik, Minnetpınarı and Dara communities. It is also very close to the communities of Ayatekla, Tefenni and Yarımburgaz. In the results obtained from the phenogram, it is clearly seen that the people of Mound of Van Fortress have more relations with the south of Anatolia. This may be due to the fact that the people of the region migrated to the central and southern parts of Anatolia and even to Syria and Bulgaria in the early 11th century due to political turmoil.

Mound of Van Fortress, odontometric analysis, Middle Age