Tür ve Şekil Tartışmalarına Genel Bir Bakış
Author	: Tuğçe ERDAL
Type	:
Printing Year	: 6
Number	: 20
Page	: 254-265
DOI Number:	:
Cite :	Tuğçe ERDAL , (6). Tür ve Şekil Tartışmalarına Genel Bir Bakış. International Journal Of Eurasia Social Sciences, 20, p. 254-265. Doi: .

Summary
Türk Dili ve Edebiyatı üzerine çalışmalar yapanları özellikle de Türk halk edebiyatı araştırıcılarını en çok meşgul eden hatta zaman zaman çok farklı görüşlerin ortaya konulmasına neden olan problemlerin başında halk şiirinde “tür” ve “şekil”den ne anlaşılması gerektiği konusu olmuştur. Tür ve şekil konularında tartışmalar İslamiyet’ten önceki şiir örneklerinden başlamakta âşıklar tarafından icra edilen günümüzde halk şiirlerine kadar uzanmaktadır. Terimler üzerindeki belirsizlik halk edebiyatının yazılı kaynaklarının olmamasından kaynaklıdır. Bir şiirin tür ya da şekil mi olduğunu belirleyen unsurların kati çizgilerle belirlenememiş olması da bu durumun bir sonucudur. Bu tartışmalar bağlamında kimi araştırmacılar halk şiirlerini incelerken yalnız “eşkal” ve “enva”ı, yani, şiirlerin şekil ve konuya göre arz ettikleri çeşitliliği değil, ezgiyi de gözden uzak tutmamak gerektiğini ifade etmiştir. Edebiyat kitaplardaki eksikliğin başlıca sebebini bu noktada aramak gerektiğine işaret etmiştir. Bu çerçevede “tür” kavramının içerisine konu ve ezgiyi de dâhil etmişlerdir. şekli de “dış”a ait bir unsur olarak görmüşlerdir. Kimi araştırıcılar ise “halk şiirinde şekil yoktur, tür vardır” sözlerine nazımda biçimi oluşturan iki öğenin ölçü ve uyak olduğunu ekleyerek bir açıklık getirmiş ve belli bir uyak düzeni olmayan şiirlerde biçimden de söz edilemeyeceğini ileri sürmüştür. Tüm tartışmalar içinde başta “koşma” olmak üzere “mani” ve “destan” farklı görüşler doğrultusunda tasnif edilmişlerdir. Bazı araştırıcılar tarafından sadece koşma bir şekil olarak kabul görürken bazı araştırıcılar tarafından da koşma ve mani şekil olarak kabul görmüştür bazıları ise destanı hem şekil hem de tür olarak değerlendirmiştir. Yukarıda da belirtildiği gibi araştırıcıların, birbirlerinden çok farklı görüşler ileri sürdükleri görülmüştür. Bu yazıda bu görüşlere yer verilecek ve tartışmaların çerçevesi çizilecektir. Böylece neredeyse yarım asırdır süre gelen bu konunun bütün tarafları bir araya getirilerek genel bir bakış hatta bir kuşbakışı sağlanmak istenmektedir. Bu makale ile neredeyse yarım asırdır süre gelen bu meseleye derli toplu bir odaklanma sağlanmaya çalışılacaktır.

Keywords
Tür, Şekil, Halk Şiiri, Koşma, Mani, Destan

Abstract
The question of what should be understood from “genre” and “form” in the folk poetry is one of the main problems of the researchers who conduct studies on the Turkish Language and Literature and on the Turkish folk literature, in particular. The discussions on genre and form begin from the pre-Islamic poem samples and continue with the contemporary folk poems read by folk singers. Ambiguity concerning the terms is resulted from the absence of written sources in the folk literature. Another reason for the ambiguity is the absence of certain boundaries indicating whether a poem is a genre or a form. In this context, some researchers define koşma, mani, and epic poem as form while some others accepts koşma and mani, even just koşma, as verse form. Within the framework of these discussions, while studying folk poems, some researchers state that not only varieties of poems in terms of form and subject but also motif should be considered. They urged that the main deficiency of literature books should be sought here. In this frame, they included subject and motif to the term of “type” and regarded the form as an element of “extern”. Some researchers added measurement and rhyme to the saying of “there is no form in the folk poetry but genre” and they asserted that there is no form for a poem without a rhyme form. In this discussion, koşma, in particular, mani and epic have been classified according to different approaches. By some researchers, only koşma is accepted as a form while some others considered koşma and mani as forms. On the other hand, epic was accepted as both form and genre by some researchers. As it was mentioned above, it has been seen that researchers asserted different opinions from each others. In this study, these views will be given and the frame of these discussions will be drawn. Thus, the sides of a half-century long matter will be got together and a general view or even a bird’s eye view will be provided.

Keywords
Genre, Form, Folk Poetry, Koşma, Mani, Epic.