|
|
|
Author
|
:
Fahri DAĞI
|
|
|
Type |
:
|
|
Printing Year |
:
|
|
Number |
:
|
|
Page |
:
|
|
DOI Number: |
:
|
| Cite : |
Fahri DAĞI , (). EDİGEY DESTANI’NDAN ÇUKUROVA’YA SIRKINTI (SARKINTI) KELİMESİ VE SIRKINTI (SARKINTI) AŞİRETİ ÜZERİNE BAZI DEĞERLENDİRMELER. International Journal Of Eurasia Social Sciences, , p. . Doi: .
|
|
|
Summary
Anadolu sahasında çok bilinmemekle birlikte Hazar’ın doğusunda yaşayan Türk soylu halklar arasında oldukça yaygın bir şekilde anlatılan Edigey Destanı, Türk destancılık geleneğinin güzel örneklerinden biridir. Destanlar bünyelerinde mensubu oldukları milletin kültür kodlarını taşır ve onları gelecek kuşaklara aktarır. Destanda han sarkıtı (han sırkıntı) olarak gördüğümüz tören ile Çukurova’da yaşayan Sırkıntı aşiretine ad olmuş kelime arasında köken benzerlikleri vardır. Kelime, Eski Türkçeden itibaren Doğu ve Batı Türklüğünde anlam ve şekil değişikliğine uğramadan günümüze kadar gelmiştir. Ayrıca Edigey Destanı’nda geçen han sarkıntısı ritüeli ile tasavvuftaki pîr-i mûgân töreni arasında bazı ortaklıklar görülmektedir. Bu makalemizde kökeninin çok eski dönemlere ait olduğunu düşündüğümüz “sırkıntı” kelimesi hakkında Türk kökenli halklar (Tatar ve Anadolu Türklüğü) arasındaki ortak düşünüş ve uygulamalar üzerine bazı görüşler ortaya konulmaya çalışılacaktır.
Keywords
Türk, Edigey, Sırkıntı, Han Sarkıtı, Pîr-i Muğân
Abstract
Although the Edige Epic is not very popular in Anatolia, it constitutes one of the best examples of Turkish epic tradition and it is widely told between Turkish noble peoples (Crimean and Kazan Tatar, Bashkir, Nogai, Kazakh, Kirghiz, Uzbek, Altai, Karakalpak) that live in the east of the Caspian Sea. Epics carry cultural codes of the communities where they are told and transfer these codes to future generations. The Edige Epic incorporates the common codes of Turkish world in the East and West, although it is not very well-known in Anatolia. One of these codes is the word "sırkıntı" (signifying “leakage). One Turkmen tribe is named by this word in Anatolia since the 16th century. There are similarities between the origins of the word “Sırkıntı”, which is the name of a tribe living in Cukurova, and the ceremony called as “han sarkıtı” in the epic story. The word still survives without losing its meaning or form since the Old Turkish, which was used in Eastern and Western Turkish world. In addition, there are some relationships between the ritual of “pir-i mugan” of the Islamic mysticism and “han sarkıtı” ceremony, which is mentioned in the Edige Epic. These relationships are one of the utmost beautiful examples of the Turkish culture, from the Pir-i Turkistan Ahmet Yesevi dervish lodge, that reach the present day. This declaration asserts opinions on the common thoughts and practices between the Turkish peoples (Tatar and Anatolian Turks) and the "sırkıntı" word, of which the origin dates back to ancient times.
Keywords
Turkish, Edige, Sırkıntı, Han Sarkıtı, Pir-i Mugan