Summary


KÖROĞLU, ERMENİ VE BİR TÜRKÜ
Köroğlu destanı, Türk milletinin ortak kültür mirasını, tarihini ve folklorunu yansıtan bir abidedir. Destanın; ilk tarihî tabakaları Türklerin kültürel ve siyasi birliktelik içinde olduğu dönemlere kadar uzanmakta ve tarihî süreç içinde zenginleşerek epope seviyesine ulaştığı görülmektedir. Köroğlu destanı çok boyutlu tarihî kurgusu, geniş bir coğrafyada kendine has bir anlatı geleneği yaratması, varyant ve versiyon zenginliği gibi vasıflarıyla destan külliyatımız içinde evrensel bir kültür ansiklopedisi seviyesine ulaşmış bir eserdir. Köroğlu rivayetlerinde kahraman Köroğlu’nun karşısında çeşitli etnik gruplara mensup tipler bulunmakta (Arap, Ermeni, Yahudi, Kürt, Gürcü, Lezgi, Frenk, Çin vb.) ve bu etnik gruplarla Türklerin siyasi, sosyal ve kültürel ilişkileri tasvir edilmektedir. Bu sayede Türklerin diğer milletlerle olan tarihî, ekonomik ve sosyolojik bağlarının etkileri ve yansımaları Türk milletinin ortak temayülü ve kolektif bilinçaltının ortak cevabı olarak âşıkların, destancıların ve ravilerin dilinden söze dökülmektedir. Köroğlu destanında yer alan etnik gruplardan bir örnek olarak Ermeni tipi, daha ziyade "kâfir/bezirgân" olarak betimlenmektedir. Destanın Batı versiyonlarında yer alan Ermeni-Köroğlu deyişmesinin arka planında, Ermenilerin haksız yoldan zenginleşmeleri, her iki etnik grup arasındaki din farklılığı vb. sebepler yatmaktadır. Köroğlu ile Ermeni tipi ve destanın Ermeni rivayetleri ile bağı ciddi araştırmalara konu olmalıdır. Bu makalede, H.1256/M.1839 tarihli bir cönkten aldığımız Köroğlu Ermeni deyişmesi Latin harflerine aktarılmıştır. Ayrıca Köroğlu destanındaki Ermeni tipi mevcut metinlerden yola çıkılarak değerlendirilmeye çalışılmıştır.

Keywords
Köroğlu, Ermeni, Köroğlu destanı, türkü

References