TANZİMAT VE SERVET-İ FÜNUN ROMANINDA BATILI BİR EĞLENCE KÜLTÜRÜ: BALO
XIX. yüzyılın sonu XX. yüzyılın başlarında meydana gelen sosyo-kültürel değişimin gündelik hayatta görünürlük kazandığı en belirgin alanların başında Osmanlı eğlence hayatı gelir. Bu dönemde tiyatro, sinema, opera, sirk, kumpanya, balo ve suare gibi Batı kökenli eğlenceler ile oldukça canlı ve renkli bir görünüme sahip olan İstanbul’da ülkedeki Batılılaşmanın prototipi sayılan “Beyoğlu ve Galata”, balolarıyla ünlü eğlence merkezleridir. Çağdaşlaşmanın bir sonucu ve göstergesi kabul edilen Türk romanının da ihmal etmediği önemli bir tema olan eğlence hayatı ve mekânları, kurgusal eserlerde Avrupai normlara göre şekillenmeye başlayan Osmanlı yüksek tabakasının eğlence anlayışları ile birlikte aktarılır. Bu çalışmada, Tanzimat ve Servet-i Fünûn dönemi romanlarında yer alan, Avrupa kökenli bir eğlence türü olan balo, eğlence hayatının maddi ve manevi kültür unsurlarıyla birlikte Batılılaşma çizgisinde değerlendirilmiştir. Tanzimat dönemi romanlarında Avrupa ile kıyaslanan Osmanlı baloları, sefahat ve tüketim nedeniyle eleştirilirken, Servet-i Fünun dönemi romanlarında yüksek bir zevk ve eğlence hayatına ait bir eğlence türü olarak görülmüş; sosyal hayatı tamamlayıcı bir unsur olarak ele alınmıştır. Tanzimat ve Serveti Fünun dönemi yazarları, balo başlığı altında romanlarında eğlence hayatında kadının konumlandırılması, gayr-i meşru birliktelikler, kadın ve erkeğin davranış biçimleri, kadının metalaştırılması, erkeğin kamusal hayatta özgürleşmesi, tüketim ve sefahat… gibi birçok konuya da değinmiştir.

Keywords
Tanzimat ve Servet-İ Fünûn Dönemi, Roman, Batılılaşma, Eğlence Kültürü, Balo.