Abstract


SANAL ORTAMDA İLETİŞİM ARACI OLARAK SOSYAL PAYLAŞIM AĞLARI BAĞLAMINDA Z KUŞAĞININ FACEBOOK KULLANIMI ÜZERİNE BİR UYGULAMA
Sosyal paylaşım ağları; sanal ortamda iletişim teknolojileri aracılığıyla uzay/zaman/fizik sınırlarını aşarak, belirli amaçlar doğrultusunda insanları biraraya getiren ağ yapısındaki organizasyonlardır. 2018 verilerine göre dünya nüfusunun %42’si, 3.19 milyar insanın sosyal medya hesabı bulunmaktadır. Küresel ölçekte gerçekleştirilen sanal iletişimle, bireyler ve toplumlar arasında “sanal kültür” ortamı doğmakta; farklı yaşam koşullarında ve kültürlerde yaşayanlar yakınlaşmakta ve kültürel değişim gerçekleşmektedir. Ayrıca, 2016 yılında Oxford Üniversitesi Reuters Enstitüsü’nün insanların haber kaynaklarını öğrenmek üzere 26 ülkede yürüttüğü araştırmada katılımcıların %51’inin sosyal medyayı haftalık haber kaynağı olarak kullandığı ortaya çıkmıştır. Bu oran, Türkiye için %73’dür. Günümüzde 19 dil seçeneğiyle erişim sağlanabilen ve dünyanın en büyük sosyal ağı olarak ifade edilen Facebook’un ise kullanıcı sayısı 2 milyara yaklaşmış durumdadır. Bu olgular üzerinde yapılandırılan araştırmanın amacı; sanal ortamdaki iletişim araçlarından sosyal paylaşım ağlarını genel hatlarıyla ele almak ve popüler sosyal paylaşım ağı olan Facebook’un 1995-2012 yılları arasında doğanlardan oluşan Z kuşağı üyeleri tarafından çeşitli başlıklar altında kategorize edilen kullanım tercihlerini belirlemektir. Sonuç olarak; araştırmaya katılan Z kuşağı üyelerinin %29’u Facebook kullanmadığını, %10’u ise Facebook hesabının aktif olmadığını ifade etmişlerdir. Bu durumun ABD’deki Facebook kullanma eğilimi ile tutarlılık gösterdiği söylenebilir. Hesabını aktif kullanan Z kuşağı, ağırlıklı olarak en fazla mizah sayfalarını takip ettiklerini, Facebook’ta oyun oynamayı ve müzik dinlemeyi tercih etmediklerini, arkadaşlarıyla Facebook aracılığıyla iletişim kurmak yerine yüz yüze iletişimi tercih ettiklerini, paylaşımlarda ve yorumlarda duygularını ve düşüncelerini özgürce ifade ettiklerini, sayfalardaki reklamların ilgilerini çekmediğini ve bu reklamlardan etkilenerek ürün satın almadıklarını ve Facebook’taki sahte hesaplardan, dolandırma girişimlerinden, tacizlerden, röntgencilerden, bireysel sayfasını ticari amaçla kullananlardan rahatsız olduklarını ifade etmişlerdir. Z kuşağının rahatsız olduğunu ifade ettiği “sanal röntgencilik”, modern teknolojideki patlamanın sosyal ağlar ile birleşimi sayesinde “röntgen” terimine yeni bir boyut getirmektedir. Diğer yanda, bu araştırmanın gerçekleştirildiği tarihlerde ortaya çıkan Facebook’un kullanıcı bilgilerini uygunsuz biçimde Cambridge Analytica şirketiyle paylaşması skandalı; Facebook’a kaydolarak yerel ve küresel iktidarların görsel denetimine kendisini açan öznelerin gönüllü teslimiyetini; varoluşlarını kanıtlamak isterken, gerçekte öznel yok oluşlarıyla karşı karşıya kalmakta olduklarını göstermektedir.

Keywords
Sanal ortamda iletişim, sosyal paylaşım ağları, Z kuşağı, Facebook.



References